Motie protocol vermoedens van integriteitsschendingen

Op donderdag 28 mei heeft de raad van Hardinxveld-Giessendam gesproken over een motie protocol integriteit. Deze motie werd ingediend op initiatief van de PvdA en werd mede ingediend door de SGP. De motie vormt een vervolg op een raadsbijeenkomst in december 2020 waarin stilgestaan is bij het vraagstuk rond integriteit. Na bespreking hebben alle fracties in de raad de motie ondersteund en is opdracht verstrekt om een dergelijk protocol te ontwikkelen. Lees de motie en bijdrage van de SGP aan het debat.

Klik hier om de motie te lezen.

Onderstaand de uitgebreidere versie van de inbreng die geleverd is door de SGP op 28 mei in de raadsvergadering.

Voorzitter, het gezag van de overheid is vandaag de dag aan sterke inflatie onderhevig. Als je sociale media leest dan zijn bestuurders in de ogen van sommige mensen zakkenvullers, graaiers, baantjesjagers en zelfverrijkers. In een enkel geval nog terecht ook helaas. Reden genoeg dus om integriteit hoog in het vaandel te houden in het gemeentebestuur. Want inwoners moeten kunnen vertrouwen op de overheid. En gemeentebestuurders hebben een voorbeeldfunctie.

Ik wil allereerst duidelijk maken wat de kern is van het begrip integriteit. Volgens mij is de kern dat wij Coram Deo leven. Dat wil zeggen: leven in de wetenschap en het geloof dat wij voor Gods aangezicht leven. Dat Hij alles ziet en weet. Ook al denk ik dat niemand een fout, die ik bewust zo bega, ooit te weten zal komen.

Integriteit is volgens de SGP gebaseerd op het Woord van God. Heel concreet gemaakt in de Tien Geboden, tien leefregels gericht op het liefhebben van God boven alles en onze naaste als onszelf. Toegespitst op de bestuurlijke praktijk vinden we deze uitgangspunten ook terug in de gedragscode voor bestuurders die we in 2012 als raad hebben vastgesteld.

In de motie is een helder onderscheid gemaakt tussen een integriteitsdilemma en een integriteitsschending. Bij een dilemma is er sprake van een vraagstuk waarbij een afweging moet plaatsvinden. Het kan zijn dat een raadslid of wethouder zelf zo’n dilemma bespreekbaar maakt. Het kan ook zijn dat iemand anders een melding doet. Wat de SGP betreft dient dit in principe eerst met de persoon in kwestie zelf besproken te worden. Daarin dient wat ons betreft allereerst de persoon zelf betrokken te worden zodat hij of zij zich kan verantwoorden. Daarnaast kan hier een rol weggelegd zijn voor de burgemeester en/of raadsgriffier als hoeders van de integriteit. Zij kunnen besluiten om zelf onderzoek te verrichten of extern onderzoek in te stellen om te onderzoeken of er daadwerkelijk sprake is van een integriteitsschending.

Maar dat laatste is een uiterst middelen. Veel belangrijker is dat fracties, het college en de raad als geheel alert zijn en regelmatig integriteitsdilemma’s bespreekbaar maken. En wat zijn nu de waarden op basis waarvan je een integriteitsdilemma kunt wegen? Laat ik dat wat concreter maken op basis van de kernwaarden die de SGP hanteert:

• Dienstbaarheid: is mijn handelen altijd en volledig gericht op het algemeen belang?
• Functionaliteit: heb ik rekening houdend met mijn functie het goede voorbeeld gegeven?
• Onafhankelijkheid: ben ik onafhankelijk geweest en heb ik geen misbruik gemaakt van mijn positie?
• Openheid: is mijn handelen transparant zodat anderen mijn handelen na kunnen gaan?
• Betrouwbaarheid: ben ik betrouwbaar in het omgaan met vertrouwelijke informatie?
• Zorgvuldigheid: ben ik zorgvuldig en respectvol omgegaan in het afwegen van belangen?

Voorzitter, integriteit kan ten onrechte helaas ook gebruikt worden als een breekijzer om vanuit politieke motieven personen te beschadigen. Zeker bij mensen die sterk in zwart-wit denken vanuit hun rechtvaardigheidsgevoel dat maar al te snel te gebeuren. Ze hebben hun oordeel al klaar voordat ze het handelen systematisch hebben onderzocht. Iets wordt stevig neergezet als een integriteitsschending in de hoop dat die ander onderuit gehaald wordt. Nader onderzoek kan zomaar opleveren dat er geen sprake is van een schending. 

Ik wil daar voor waarschuwen. Wees niet te snel met conclusies, maar maak het bespreekbaar. Iemand die zelf integer is zal niet de eerste zijn die klaar staat om met stenen te gooien naar een ander. Iemand die echt integer is zal altijd eerst kritisch naar zichzelf kijken. Zijn mijn motieven zuiver? Zo dan, die meent te staan, zie toe, dat hij niet valle, zegt de Bijbel in 1 Korinthe 10 : 12. Soms zegt een melding rondom een vermeende integriteitsschending meer over de ‘melder’ dan over de ‘aangeklaagde’. Het is heel ernstig als door publiciteit in de media de ‘aangeklaagde’ dan al beschadigd is. Wij roepen daarom iedereen op om hierin zijn verantwoordelijkheid te nemen.

Voorzitter, ik rond af. Integriteit is een belangrijk thema waar zorgvuldig mee omgegaan dient te worden. Het opstellen van een protocol is wat ons betreft een uitstekend middel wat handvatten kan geven voor het omgaan met vermoedens van integriteitsschendingen. Daarom stemmen wij van harte in met deze motie en kijken met vertrouwen uit naar het uitgewerkte voorstel.  

Arjan Meerkerk, SGP fractievoorzitter